آنالیز خطرآب گرفتگی مناطق ساحلی با توجه به احتمال توأم عوامل موثر (مطالعه موردی در سواحل دریای خزر)

مناطق ساحلی نسبت به مناطق دور از ساحل، از تراکم جمعیتی بالاتری برخوردار می باشند. این جمعیت ها که در نزدیکی خط ساحلی متمرکز می باشند همواره در معرض مخاطره هایی از طرف دریا مانند سیل ناحیه ساحلی قرار دارند. برای مقابله و برنامه ریزی در جهت کاهش خسارات این مخاطرات، شناخت هر مخاطره از نظر فیزیکی و شدت آن دارای اهمیت می باشد. از این منظر، آنالیز خطر آب گرفتگی ناحیه ساحلی از جمله قدم های ابتدایی برای آمادگی در مقابل مخاطره سیل ساحلی می باشد. با توجه به اینکه کشور ما از خطوط ساحلی نسبتا طولانی برخوردار می باشد و این نواحی در برخی نقاط، بویژه نواحی شمالی کشور دارای تراکم بالای جمعیتی می باشند، مطالعه مخاطره آب گرفتگی در این نواحی برای شناخت پتانسیل خسارات احتمالی و برنامه ریزی، لازم به نظر می رسد. آنالیز خطر آب گرفتگی ناحیه ساحلی با توجه به تعدد عوامل موثر به دو روش کلی آنالیز احتمال توام و حالت غیر توام قابل انجام می باشد. در روش آنالیز احتمال توام وابستگی بین عوامل موثر در نظر گرفته می شود. آنالیز خطر آب گرفتگی ناحیه مطالعه موردی (شهر انزلی) در این تحقیق به هر دو روش انجام شده است. برای این منظور ابتدا عوامل موثر در آب گرفتگی ناحیه ساحلی بررسی شده اند. همچنین روش-های مختلف آنالیز خطر و معایب و یا مزایای هر روش مطالعه شده اند. سپس عوامل محلی موثر مربوط به ناحیه مورد مطالعه بررسی شده اند. ناحیه مورد مطالعه دارای دو ویژگی می باشد که یکی عدم وجود جزرومد و دیگری تغییرات در تراز متوسط آب دریای خزر می باشد. تغییرات تراز آب به سه بخش کوتاه مدت (مدطوفان)، میان مدت (فصلی) و طولانی مدت تقسیم شده است. آنالیز احتمال توام بین دو عامل مدطوفان و موج انجام شده است. برای این منظور از توابع مفصل استفاده شده است که در زمینه آنالیز خطر آب گرفتگی ناحیه ساحلی روشی جدید می باشد. این توابع، تابع توزیع احتمال توام را با توجه به توابع توزیع حاشیه ای ارائه می کنند. از چهار توزیع weibull، gumbel، lognormal و gev به عنوان توزیع های حاشیه ای استفاده شده است. برازش به روش حداکثر بزرگ نمایی انجام شده است و از معیار حداقل جذر میانگین مجذور خطا برای انتخاب بهترین مدل استفاده شده است. مقادیر تراز سطح آب و ارتفاع موج با دوره بازگشت 100، 50 و 20 سال محاسبه شده است. همچنین نمودارهای مقادیر توام موج و مدطوفان با دوره بازگشت های اشاره شده ارائه شده است. این مقادیر برای پریود های متفاوت موج و ترکیب های مختلف موج و عامل مدطوفان به روش ضرایب طیفی به ساحل منتقل شده است. با محاسبه دو عامل خیزآب و بالاروی موج، با توجه به نقشه های هیدروگرافی و توپوگرافی ناحیه مورد مطالعه، نقشه آب گرفتگی برای دوره بازگشت 100 سال در دو حالت آنالیز احتمال توام و حالت مجزا ارائه شده است. همچنین فرسایش عامل دیگری است که در طولانی مدت می تواند در تعیین ناحیه آب گرفتگی ساحلی موثر باشد که در این تحقیق در نظر گرفته نشده است.